Ryszard Marek Zając – dziennikarz, działacz społeczny
Urodziłem się, bo nie miałem innego wyjścia. Trzy razy wpisano mnie do księgi zgonów, bezskutecznie. Jestem niechcianym skutkiem wakacyjnej przygody. Nikt mnie nie chciał i zapewne tak pozostanie. Wychowała mnie częściowo babcia oraz ulica, a także państwowy dom dziecka. Ojca poznałem mając 17 lat, przez całe życie miałem z nim kontakt przez jakieś 40 minut. Nawet nie jestem pewien czy faktycznie jest moim ojcem, choć to potwierdził.
W życiu wszystkiego chciałem dotknąć, poczuć, posmakować. Interesowały mnie zawsze wszystkie barwy życia, od subtelnych aż po wulgarne, co okazało się później stałą predyspozycją osobowościową. Zachłanna ma ciekawość świata nieraz później była powodem docinków: że niby chcę i ryby zjeść i morzem popić! Ryszard M. Zając
Wnuk Cichociemnego, por. Józefa Zająca ps. Kolanko [*] (1902-1968), uczestnika wojny polsko-bolszewickiej, Powstania Warszawskiego, kampanii francuskiej, odznaczonego Srebrnym Krzyżem Zasługi, czterokrotnie Medalem Wojska, czterokrotnie Krzyżem Walecznych (patrz dowód pokrewieństwa).
Od 26 października 1979 do 8 grudnia 1981 służba wojskowa, we wrześniu 1980 autor listu do Wojciecha Jaruzelskiego w sprawie niewłaściwych stosunków międzyludzkich w wojsku oraz we wrześniu 1981 pisma do dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego w tej sprawie. Organizator buntu kompanii w 6 Warszawskim Pułku Zmechanizowanym w Częstochowie, odsunięty od uczestnictwa w tzw. wojskowych Terenowych Grupach Operacyjnych. Jako jedyny pozbawiony awansu na stopień starszego kaprala. Jako jedyny zwolniony z jednostki do cywila 5 dni przed wprowadzeniem stanu wojennego (8 grudnia 1981). Przeniesiony do rezerwy w stopniu kaprala (dowódca drużyny).
25 maja 1982 pierwsza publikacja prasowa pt. „Odczuwać każdy dzień”.
14 grudnia 1983 po drugim spotkaniu z II sekretarzem tzw. Wydziału Politycznego ambasady USA w Warszawie – Ewą Groening, zatrzymany przez funkcjonariuszy kontrwywiadu MSW pod zarzutem współpracy z CIA (zobacz). Patrz – tajna notatka (Wydziału I Departamentu II MSW) nt. zatrzymania. Przesłuchiwany przez 3 dni przez funkcjonariuszy kontrwywiadu PRL w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie przy ul. Rakowieckiej. Osadzony na 3 dni w areszcie w Warszawie przy ul. Rakowieckiej (jako numer 4). Grożono mu utratą życia, m.in. wskutek „potrącenia przez ciężarówkę na przejściu dla pieszych”…
Od 26 czerwca 1985 do 26 czerwca 1987 zakonnik, m.in. w klasztorach Franciszkanów Reformatów: w Dursztynie (miesięczny postulat) Zakliczynie nad Dunajcem (roczny nowicjat), w Krakowie – św. Kazimierza (dom główny Prowincji Matki Bożej Anielskiej, zobacz artykuł „W reformackich podziemiach„) Bronowicach (obecnie także seminarium), okazjonalnie (w związku z koronacją obrazu) także Kazimierzu Dolnym.
3 maja 1987 spotkanie („w cztery oczy”) z przebywającym w Polsce generałem zakonu Franciszkanów (O. John Vaughn), w związku z pozytywną oceną redagowanego pisma dla franciszkańskich nowicjuszy pt. FRATER. Imię zakonne: Paweł, OFM Ref. Więcej o zakonach franciszkańskich – na stronie OFM (łac. Ordo Fratrum Minorum – Zakon Braci Mniejszych).
Od listopada 1985 do sierpnia 1986 redaktor pisma nowicjatu „FRATER” (11 numerów). wydawanego przez Prowincję Matki Bożej Anielskiej (Franciszkanów Reformatów); publikacje: we franciszkańskim „Pietas et Studium” (1986) oraz 6 homilii w „Materiałach Homiletycznych” (1987) wydawanych przez Kurię Metropolitalną w Krakowie.
W latach 1987 – 1989 pracownik podziemnego wydawnictwa prasowego „MYŚL” w Warszawie. Drukował podziemną prasę krajową na „Romayorze„, w nielegalnej drukarni pod Warszawą. Dyżurował na tzw. skrzynce, czyli nielegalnym punkcie kontaktowym Warszawa, rejon ul. Niepodległości) m.in. z Joanną Kluzik-Rostkowską, studentką z warszawskiego NZS (późniejszą minister edukacji). Organizator nielegalnej Górnośląskiej Oficyny Wydawniczej. W konspiracji używał kilku pseudonimów, m.in.: Paweł oraz Krzysztof. Kolporter bezdebitowej prasy i książek (patrz m.in. relacja Piotra Polmańskiego w „Gazecie Wyborczej” z 2 grudnia 2006)
W latach 1987 – 1989 redaktor i wydawca nielegalnego pisma „BAJTEL” (21 numerów), autor wywiadów m.in. z: Andrzejem Celińskim (patrz wywiad), Jackiem Kuroniem (patrz wywiad), Janem Lityńskim (patrz wywiad1 wywiad 2), Markiem A. Nowickim (patrz wywiad), Januszem Onyszkiewiczem (patrz wywiad), Lechem Wałęsą (patrz wywiad). Autor wszystkich (oprócz przedruków) publikacji w „Bajtlu” – zobacz m.in. „Solidarność. Polska Rewolucja„.
zobacz numery „Bajtla” w bibliotece cyfrowej Ośrodka „Karta”
Współorganizator (m.in. z T. Jedynakiem) Klubów Młodzieży Solidarnej (zobacz wywiad). W sierpniu 1988 współanimator strajku w kopalni „Manifest Lipcowy” (obecnie „Zofiówka”) – zobacz relację Marka Antoniego Nowickiego w „Encyklopedii Solidarności” – „Strajk na Manifeście w sierpniu 1988″.
Instytut Pamięci Narodowej, który wraz ze stowarzyszeniem „Pokolenie” patronuje „Encyklopedii Solidarności”, zapewnia, że jest to „projekt dokumentacyjny”. Tymczasem strona nt. „Bajtla” w „Encyklopedii Solidarności” oraz inne publikacje IPN podają nieprawdziwe dane, jakoby w skład redakcji wchodziło kilka osób, w tym Teresa Baranowska, która nieprawdziwie tytułuje sama siebie „redaktorem”.
Sąd Apelacyjny w Katowicach, w uzasadnieniu prawomocnego wyroku z 12 listopada 2015 sygn. I ACa 689/15 stwierdził, że Baranowska „takiej roli w „Bajtlu” nie odgrywała, (…) była współpracownikiem, osobą dostarczająca materiały, przekazująca korespondencję, pośredniczącą w kolportażu.”
Uczestnik i/lub obserwator: Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka w Krakowie (sierpień 1988), Niezależnego Forum Kultury (kwiecień 1989), dwóch nielegalnych zjazdów podziemnej „Solidarności” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego (26 luty 1988 – zobacz Walne Zebranie Delegatów NSZZ „S”, luty 1989 – zobacz Zgromadzenie Delegatów NSZZ „S” Śląska i Zagłebia) obrad Okrągłego Stołu (luty, marzec 1989), Konferencji Środowisk Młodzieżowych, (marzec, maj 1989), Walnego Zjazdu Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (czerwiec 1989) i in. W lutym 1989 (podczas obrad „Okrągłego Stołu”!) cenzura zdjęła mu w całości artykuł pt. „Potrzebny odwrót od wszechwładzy!”
W latach 1987 – 1989 spotykał się nielegalnie z Konsulem Generalnym USA Steve Blake’m w konsulacie w Krakowie, przekazując Mu co jakiś czas paczki krajowej „bibuły” (nielegalnej prasy) oraz okresowe oceny sytuacji politycznej w PRL (rozmowy w konsulacie w tzw. klatce Faradaya). Pokaźne paczki z „bibułą” oraz treść rozmów przekazywane były do Departamentu Stanu.
ciąg dalszy – zobacz „POTEM NIE BYŁO LEPIEJ”
Strona w Wikipedii – Ryszard Zając
WESPRZYJ FUNDACJĘ DLA DEMOKRACJI – WPŁAĆ PROSZĘ DATEK NA KONTO
PKO BP S.A. nr konta: 71 1020 2498 0000 8902 0590 7557
pobierz blankiet wpłaty